Sonntag, 21. Februar 2010

E Johrmarker Spitzel

Ich geb zu, ich hun's schun lang gewisst. Un wie ich des es eerschte Mol gheert hun, war ich sehr, sehr entteischt. De Tscharte Phitt war e Spitzel vun der Securitate. Do muss es in de 70er un 80er Johre im Banat ganz scheen zugang sin. Besonders unner de Intellektuelle is gspitzelt wor, dass die Funke norr so gspritzt sin.

De Tscharte Phitt, des war schun immer oone vun meine Vorbilder: e Schriftsteller. Un er war ingsperrt in Rumänien. Er hot asso net so wie ich ruhich uf seim Arsch gsitzt un gewart, bis de Bogdan odder de Blummemann em es Geld forr Auswannre abholt. Er hot was unnernomm, was aah immer, awwer immerhin etwas geger des Regime im Ceauşescu seim Rumänien.

Un jetz des. Die Securitate-Akten vun einiche rumäniendeitsche Schriftsteller sin längst im Internet nohzulese. Aah die Nome vun einiche Spitzle sin längst bekannt, awwer net all sin se dorch die deitsche Zeitunge gang. Vum "Gruia" hot mer zwar ab un zu was geles, awwer wer er war, des is nie so ganz kloor geween. Na ja, mit dee feine Fädem is des nun mol so. Irgendwann ...

Die ALLGEMEINE ZEITUNG in Mainz un die WORMSER ZEITUNG ware gester voll mi'm "Gruia" seine Spitzelaktione. Ich will jetz do ka Langes un Braades onfange, awwer uf e kloone Vergleich hun ich's am gestriche Samstachowed doch noch onkumme geloss. Dass die Männer vun der Aktionsgruppe Banat, Ernest Wichner, Richard Wagner, William Totok, Gerhard Ortinau un aah die Herta Müller an meim Landsmann ka gudes Hoor losse, is mer klor, dass awwer de Phitt saat, er hätt noch vill Schlimmres onrichte känne, awwer er hätt bewusst norr Privatsache vun dee Leit ufgschrieb, "weil dies weniger gefährlich für die Leute war", hot mich noo doch stuzich gemach.  Des nennt er aah noch e "verzweifelte Versuch  (...), Mensch bleiben zu können in einer absolut unmenschlichen Diktatur."

In ooner "Notă sinteză" vum Inspectoratul Judeţean Timiş al Ministerului de Interne - Serviciul I - vum 7. November 1974 kann merr zum Beispiel lese. "Din informaţiile neverificate furnizate de către informatorul "Gruia" rezultă că unii membri ai cercului, în mod deliberat, scriu poezii şi proză de tip interpretativă, că ei ar vehicula prin scrierile lor diferite idei cu caracter ostil, sub învelişul unor versuri sau fraze aparent inofensive, afirmând că în acest fel reuşesc să evite cenzura. Acelaşi informator relatează că unele din lucrările publicate sub formă de plachetă în nr. 4/1974 al revistei "NEUE LITERATUR" conţin astfel de idei, majoritatea cu privire la condiţia socială a cetăţenilor de naţionalitate germană din ţara noastră şi la intenţiile de emigrare în RFG. - O nuanţă aparte apare însă în poezia lui William Totok intitulată 'K. u. k. Epochenbilder' în care, conform informaţiilor furnizate de informatorul "Gruia", conţine idei de natură iredentistă."


Was is denn do so schlimm dron, kennt merr sich frooe. Der aus Groß-Komlosch stammende Schriftsteller un Journalist William Totok- er arwet heit noch forr Radio Europa Liberă - hot in der HALBJAHRESSCHRIFT FÜR SÜDOSTEUROPÄISCHE GESCHICHTE, LITERATUR UND POLITIK, Heft Nr. 2 / Herbst 2009 uf der Seit 102 gschrieb: "Mein Gedicht 'k und k epochenbilder', das zuerst in der NEUEN LITERATUR, Nr. 4/1974, und später dann auch in meinem Gedichtband 'die vergesellschaftung der gefühle' (Kriterion Verlag, Bukarest 1980, S. 20) veröffentlicht wurde, bezeichnete 'Gruia' in seinem Bericht vom 12. Oktober 1974 als 'iredentistisch'. 'Iredentismus', also die Bestrebung, Teile Rumäniens aus dem Staatsverband herauslösen zu wollen und einem anderen Land anzugliedern, konnte noch gemäß der seit 1970 gültigen Fassung des rumänischen Strafgesetzbuches mit der Todesstrafe geahndet werden. Damit lieferte 'Gruia' der Securitate das gewünschte Stichwort, auf das sich der Geheimdienst nun berief, um gegen mich den zweiten operativen Vorgang (Dosar de urmărire informativă - D.U.I.) am 14. November 1974 unter dem Namen 'Interpretul' zu eröffnen." Do muss gsat werre, dass die Securitate net norr wie die Stasi Spitzelnome, sondern aah Bespitzeltenome vergewwe hot. Also de Tscharte Phitt war de "Gruia" un de William Totok war de "Interpretul".


Mann, hun ich mer gedenkt, mit dem do is die Fantasie dorchgang. Des is jo bei Schriftsteller nicks Außergeweehnliches. Schlimm, ja lebensgfährlich kann's awwer noo werre, wann merr e Begriff aah noch schlecht odder zumindest konfus versteht. Ich moon do hot ooner, de Phitt, einfach e gscheides Wort gebrauche wolle, des wu er gar net richtich verstann hot un des wu die kommunistische Gsetzemacher aah net so richtich gecheckt hun. Un de Totok wär fast eme Vergehe zum Opper gfall, des wu er eigentlich als Habsburger begehn hätt misse. "Irredentismus" kummt nämlich vun "Irredenta" un des is e "politische Bewegung, die den Anschluss abgetrennter Gebiete an das Mutterland erstrebt". Die hätte jo de Totok feire misse, net insperre, wann der de Anschluss vun der Bukowina un Bessarabien verlangt hätt. Nicks annres is forr die Rumänre damals doch sowieso net in Frage kumm. Un die Idee hot im Ceauşescu seim Nationalkommunismus schun immer Mitstreiter funn; wann merr des aah öffentlich net zugewwe hot. So muss merr des nämlich siehn, wann merr de Totok als selmols rumänische Staatsbürger betracht. Gänsehaut kann merr awwer krien, wann merr sich iwerlet, dass die Securitate des Ganze vleicht aus altösterreichischer Sicht betracht hot. Asso wann de Tscharte Phitt in de "k un k epochenbilder" wirklich e Anschlussgefahr forr's Banat an Österreich gsiehn hot, noh kann merr wirklich norr mi'm William Totok soon: "genug von diesem hokuspokus".


Mensch, Phitt, mer wisse doch all, dass es net leicht war, de Securiste zu widerstehn. Awwer so arg, dass merr Mensche de Todesschwaaß ins Gsicht treibt, hätt merr's doch net treiwe misse. Un die Meeglichkeit hot's gewwe. Aah des kann merr aus de Securitate-Akte rauslese. Germina Nagâţ, die Chefin vun der Forschungssektion aus der CNSAS - des is de rumänisch "Landesrat für das Studium der Securitatearchive" - hot i'me Interview mit der ROMÂNIA LIBERĂ vum 14. Dezember 2009 uf die Frage, ob e Ablehnung vun're Mitarwet, asso e Spitzeltätichkeit forr die Securitate, iwerhaupt meeglich war, geantwort: "Spre surprinderea mea foarte plăcută, am găsit documente care reflectă cât de bine s-au ţinut unii dintre ei. Acest lucru îi făcea pe ofiţeri să dea înapoi uneori, chiar de destule ori în anii '70 - '80. Unii au reacţionat extraordinar de inteligent. Au spus: 'Este obligaţie legală, o să vă dau informaţii cu numele meu real.' Asta însemna, implicit, că refuzi relaţia conspirată. Recrutarea aceea eşua."


Also wär's annerscht aah gang. Ich moon, es is forr e gstandnes Johrmarker Mannsbild noch immer net zu spät, sich öffentlich forr die Schandtat vun selmols zu entschulliche. E Entschullichung macht zwar begangnes Unrecht nemmi gut, awwer es bringt Seelefriede forr alle zwaa Seide. Un mer Johrmarker känne de Nitzkydärfer, Perjamoscher, Wiseschdiaer - mein Gott, wieviel scheene Kerweie hun ich dort spille derfe - Sacklasser, Guttebrunner usw. wedder uf Augenhöhe begegne.



Berns Toni

Keine Kommentare:

Kommentar veröffentlichen