Luzian Geier (Hg.):
Johrmarker Gasse un Gässl’cher, vun Haus zu Haus, dorch’s ganze Dorf – Bd. I
& II; Heimatortsgemeinschaft Jahrmarkt, Augsburg, 2013; 1210 Seiten, 40 € +
Versandkosten; Bestelladressen: Manfred Rosner, Alemannenstr. 15, 72768
Reutlingen, Tel. 07121/6967893; Johann Nix, Lisztstr. 22, 67574 Osthofen, Tel.
06242/5456; Katharina Kilzer,
Dahlienweg 5, 76437 Rastatt, Tel. 07222/597653
So lang wie sei Titel, so umfangreich – merr kännt aah soon
umständlich - is aah des Buch gschrieb, „zur Erinnerung an das einstige
Jahrmarkt im Banat, an seine Menschen und ihre Muttersprache“, wie’s in der
deitsch Schriftsproch uf der zwatt Seit vum eerschte Band haaßt. Un leicht is
es aah net: 3 Kilo un 2 Deka hot mei Woo forr die zwaa Bicher ongewwe. Gut, es
gebt schwerere Bicher. Zum Beispiel de Hortus Eystettensis hot sogar 14
Kilo, un des obwohl er norr vun Planze verzählt un net vun ganze Gasse mit
Heiser un Leit drin. Un er war gar net so dick. Awwer 850 Seide mit Bilder vun
Beem, Hecke un Blumme hadde selmols schun darum meh Gwicht ghat wie heit 1210
Seide mit Gasse un allem drum un dron, weil’s in der Zeit, wie de Fürstbischof Johann Conrad von Gemmingen de Hortus
Eystettensis in Auftrag gewwe hot, so um 1600 n.Ch. kännt des geween
sein, noch net vill Bicher gewwe hot. Do war die Gfohr, dass e’me Bichernarr es
Regal zammbrecht, noch net so groß.
Uf jede Fall war des Gwicht vun de Johrmarker Gasse … forr
mich schun mol e gudes Omen, weil ich hun mer gsaat, was schwer is, muss net
unbedingt schlecht sin. Merr soll jo immer positiv denke, haaßt’s doch so
scheen.
Des hot mer awwer net vill gebrung, des Denke, weil de
Streiti hot mer die zwaa Bicher zwar vum Johrmarker Treffe mitgebrung, awwer
zum Lese sin ich net kumm. Ich hun des Gesamtwerk es eerscht mol misse
ausnannerreiße: die oon Hälft forr mei Eltre un die anner forr mei
Schweermotter. Mit dem war awwer noch net genuch. Wie e jeder sei Buch ausgeles
hatt ghat, sin se nateerlich getauscht wor. Un’s Warte is forr mich vun vorre
ongang, wu ich doch immer neigeericher sin wor. Do hot awwer, wie gsaat, alles
positive Denke nicks gholf. Mei Seniore hun sich Zeit geloss. Un ich hun
zuschaue därfe, wie se die Bicher regelrecht ausnanner gholl hun: Seit forr
Seit, Gass forr Gass, Haus forr Haus un Bild forr Bild. Do hun se mit ooner
großer Lupe gearwet. Es kännt jo was iwersiehn werre. Mei bessri Hälft un ich
hun oft, meistens samstachs un sunntachs nammitachs, newedron gsitzt un dem
Spektakel zugschaut: Na Niklos, kannst du dich nemmi erinnre… Des sin doch die…
Der is doch gfall… Geb mol mer des Glas… Der is doch selmols… Die sin doch in
die Stadt gewannert… Asso naa, der Mann waaß jo gar nicks meh… Ich waaß des
noch alles… Ich hun halt die Leit gekennt… Na kumm, mer schaue nomol… Wu war
des… Na siehst, hun ich der net gsaat… Stimmt’s Evi? Un so is des gang, de
ganze Summer un Herbst.
Im Advent hun ich noo aah mol oons vun dee zwaa Bicher
kriet, awwer de zwatte Band. (Wann ich gewisst hätt, dass mei Schweermotter so
lang brauch, hätt ich mer e annri Fraa gsucht.) Asso hun ich in der Mitt
ongfang zu lese. Em Kruwlphedr sei
Jingster stellt do die Karlsgass vor. Un wie ich die ville
Familiegschichte geles hun, is mer ufgfall, dass die vun der Art her doch sehr
de Verzählcher vun meim Vatter un meiner Motter ähnle. Norr dass des bei meine
Leit immer wedder ufgetauchte „Na waaßt nemmi?“ im Buch fehlt. (Ich werr ne die
Bicher uf jede Fall wedder hintroon. No geht’s bestimmt vun vorre loss. Un des
is gut so, weil no tot ne nicks meh weh.) Mer is aah glei klor wor, dass es in
dee 3,2 Kilo Gasse net norr um Heiser un ehre Leit geht, sondern aah um vill
Autobiografisches, asso selwer Erlebtes un in der Familie un drumrum
Passeertes. Des kann noo schun fast wie e Entschuldichung klinge, wann em Kruwlphedr sei Jingster schreibt: „Do
schreiw ich so vill iwwer die Geier-Sippschaft, weil die war so groß. Mei Vattr
hot immer gsaat, er hot so bei 90 Kusine un Kusin’cher im Dorf.“ Na des kann jo
was Langes werre, hun ich mer gedenkt. Awwer wann des Gschriebne scheen
flissich is, ab un zu mol gepheffert, un aah net de Eindruck entsteht, dass do
etwas scheengeredd werd, noo kann merr schun mitgehn. In dem Sinn sin ich aah
mi’m Kruwlphedr seim Jingste noch Owwrem
Dorf un Hinner de Gärter rumkumm. Es Kirths Liss’che aus der Karlsgass hot do noch e Stick iwer’s
Trauweleese 1927 im Schummersch-Grawe
gschrieb. In dem Abschnitt vun der Karlsgass kann merr aah noch e
Gedicht vum Anna Kassnel lese: Drhoom.
Uf’m Gaashiwwl hun ich noo es Lalyersch Leni ongetroff. Des is mit
mer vun Haus zu Haus gang, weil’s sich dort ausgekennt hot. Ich net. Außer de Wiesenmayre. Dort hun mer immer an „Hans“
Nammstach gspillt, weil drei Klanettiste im Haus ware. Zwaa hun Hans ghaaß. (Un do wär noch was. Awwer
des bleibt unner uns. De Vedder Hans
hot mich mol selle Klanett spille lerne. Un er hot sich wirklich vill Mieh mit
mer gewwe. Alles forr die Katz. Die ville Lächer un Klappe an dem Holzrohr ware
forr mei ungschickte Fingre oonfach zu vill. Noo hun ich Efonium spille
gelernt, des hot norr vier Klappe.)
So is des asso? Meh Schreiwer forr ooni Gass? Do werd’s mi’m
schnell Dorchlaafe nicks gewwe. Mer hot zum Glick glei am Onfang vum Krämer Anna seim Bsuch bei seine Schweerleit drowwe uff’m Gaashiwwl e Satz
so gut gfall, dass ich weidergeles hun. Es hot nämlich gschrieb, dass die
Johrmarker „spettisch“ ware un des „schun e jedes Kind mit der Mottrmillich
mitkriet“ hot. War des so?
Was zwatt, dritt sich, hot’s in Johrmark ghaaß. Un uf de
zwatte Beitrach zum Thema Gaashiwwl
kummt in dem Buch aah glei de dritt: De alt Hovacker: Weinbauer un Weinhändler. Es Goschy Liss hot dee gschrieb. Mer is klor wor, dass in meim
Kopp ganz annre Bilder beim Lese entstehn, wie die, wu die Schreiwer un
Schreiwerinne im Kopp ghat hadde, wie se ehre Erinnerunge verfasst hun –
obwohl merr doch denke kännt, dass in dem Fall, wu Schreiwer un Leser aus oom
Dorf kumme, all sich desselwe vorstelle. Des is awwer net so. Schun weger dem
Filmmatrial, des wu do beim Lese in de Käpp abgspult werd, hun die zwaa Bicher
ehre Zweck erfillt. Weil so, wie’s mer uf’m Gaashiwwl gang is, so is
es mer in alle Gasse gang.
Berns Toni
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen