Mittwoch, 17. September 2014

Frisch vun der Lewwer geles, ufgsaat un verzählt

Kult is so e Art iwertriebni Verehrung vun irgendetwas odder irgendjemmand un urig, asso urich, des is etwas Urtümliches, wie die Herrische soon meechte. Wann merr aus dee zwaa Wärter oons macht, kummt kulturig raus. Des Wort kummt aah raus, wann merr die zwaa letzte Buchstawe vun Kultur un die zwaa eerschte vun urig iwernanner leet. So odder so ähnlich muss merr des im Ingolstädter Kulturamt vor zwaa Johr gemach hun. Uf jede Fall is kultURIG de Nome vun oom vun dee ville Ingolstädter Fetivals un Märkte un Feste un so weider un so fort, die wu oonfange, wann de eerschte Schnee schmelzt, un ufheere, wann de eerschte Schnee fallt.

kultURIG find alle zwaa Johr statt. Desjohr hot merr des Volkstumfestival, im Programm steht „eine Veranstaltung der Stadt Ingolstadt und der Stadtheimatpflege“, es zwatte Mol organiseert. Wann ich schun beim Programm sin, schreib ich wedder glei ab: „Blasmusik, Volkstanz und Trachten, Mundartlesungen, Biergarten“. Wie alles rum war, hot de DONAUKURIER vun 8000 Besucher gschrieb. Die Zahl stammt awwer net vun der Polizei, sondern vum Wert, der wu forr die Verkästichung gsorcht hot. Na, der werd jo wisse, wivl Maß Bier, dass er ausgschenkt hot.

Dass Bier in Bayern etwas mit Kult zu ton hot, lernt merr do schun im Kinnergarte. Un dass Blechmusik un Trachte im weiß-blooe Freistaat urig, asso urich, sin, sieht merr in de Festzelte. Wann noo aah noch so gered un gsung werd, wie eme jede de Schnawl gewachs is, noo kann merr leicht verstehn, dass kultURIG e dorchaus sinnvolli Sach sein kann.

In Bayern gebt’s e Förderverein Bairische Sprache und Dialekte. Der hot sich uf dem kultURIG-Festival um die Sproch gekimmert, die bayrisch. Des geht nateerlich gut mi’me Infostand un noch besser mit ooner Mundartlesung. Am Sunntachnammittach hun ich mer des im Lesezelt aah ongschaut. Gerammelt voll. Meh brauch merr net soon, moon ich. Mit Leit wie ich... iwer 60. E bayrischi Dichterlesung. Die Leit, wu dort ware, hun verstann. Un sogar ich hun fast alles mitkriet.

Drei Weiwer, asso Dichterinne, un e Mann, der wu meh Witze verzählt, un net so vill Gedichter geles hot. E Hausmusiktrio, des wu sich angeblich Zuafallsmusi nennt, hot zwischen de Texte ufgspillt. Scheen, wirklich scheen!

 Die Mundartliteratur is jo im Volk verworzelt, jo, merr kann soon, sie is die Stimm vum Volk, sie artikuleert alles Gude wie Schlechte in der Mottersproch. Un die kann manchesmol schun ganz scheen bissich sein. Uf jede Fall schreckt se vor nicks zrick un saat, oft in Reime verpackt, eigentlich alles, was die Leit aah geere soon meechte, sich awwer net getraue, odder es oonfach net so formuleere känne. Des war aah bei der Lesung do so geween. Do hot sogar de Bischof sei Fett abkriet. Mensch is halt Mensch. Un die Phatre sin’s aah. Sogar wann se e Breet zwischen sich un die Kechin leeje.

Uschi Kufer
Nateerlich hot jedi Autorin odder jeder Autor sei eigne Stil. Un des macht die Sach eigentlich so korzweilich. Die Uschi Kufer hot die Gewohnheit, vor me jede Vortrach, die Zuheerer uf des vorzubereide, was do kummt. Sie stammt selwer aus der Holledau. Dass in oom vun ehre Gedichter vun ooner herrisch Hopfezupferin die Red is – e Berlinerin, wann ich mich gut entsinn -, werd nimmand wunnre. Un dass die Dame mit ehre gfärbte Nääl net so gut devun kummt, kann merr sich aah leicht vorstelle. Die Norddeitsche hadde bei der Lesung iwerhaupt e schweere Stand. Un doch gebt’s aah ernsti Mundartpoesie. Die Uschi Kufer hot e Gedicht iwer die Freindschaft geles. Do wär nateerlich besser geween, wann des Zelt e bissje weider weg vum Blechmusiktrubl vun draus gstann hätt. Die Leserinne und ehre männliches Pendant hun aah ohne Mikrofon geles un reziteert. Do war de Festivalkrach vun drauß schun e Störfaktor.

Waltraud Götz
Die Waltraud Götz aus Neuburg an der Donau is e bekannti Mundartautorin. Sie hot schun meh Bicher veröffentlicht und schreibt newer Gedichter aah Theatersticker. Bei kultURIG  2014 hot die Künstlerin – sie malt aah un macht Musik - aus ehre veröffentlichte Bicher geles. Ehre Gedichter fange ganz harmlos on, no passeert etwas ganz Unerwartetes, manchesmol schun do Urkomisches, des wu zu ooner dramatisch Entwicklung feert un zum Schluss in ooner mol feiner, mol growwer Poante e Enn find. Wie zum Beispiel die Fraa, die wu in ehrer Vergesslichkeit, es Bizikl in der Stadt stehn losst un in de Bus steit, forr Hoom fahre. Wie se ehre Tolpatschichkeit bemerkt, fahrt se zrick und denkt iwer e Gelübte noh. Soll se 20 odder norr 10 Euro de Franziskaner spende, wann se ehre Bizikl noch dort find, wu se’s stehngeloss hot. Sie entschließt sich forr 10, find ehre Drohtesel wirklich noch uf’m alte Platz, fahrt ins Franziskanerkloster, spend 10 Euro un merkt beim Rauskumme: „ - Die haben mir mei Radl klaut. -/ Die arm Frau hat’s nicht glauben woll’n. / - Vleicht hätt ich doch e Zwanziger spenden soll’n. -“

Helga Lallinger
Zwischem guder Mundartdichtung und gudem Kabarett fließe die Grenze. Des hot merr bei der Helga Lallinger gut beowachte känne. Sie hot ehre korze, meistens gut gewärzte Gedichter frei vorgetraa. Des steht er schun darum gut, weil se e helli, klori Stimm hot. Un so kann merr noo e Gspräch vu’me wahrscheinlich nemmi ganz so junge Ehepaar uf der Rolltrapp im Herti schun so riwerbringe, dass es die Leit zum Lache bringt. Die Wimmerin, e bayrischi Beierin, macht uf der Rolltrapp ehre Mann druf ufmerksam, dass paar Stufe vor ehne e Mann seiner Fraa grad e Bussi gebt, un aah sie selwer nicks dagee hät, wann ... Em Bauer sei Kommentar dazu is ziemlich praktisch: „Ja meechst jetz vielleicht ’s Bussirn anfange, / De nächste Stock wird z’fuß naufgange.“ E bissje annerscht hot’s awwer noo schun geklung, wie uf der anner Rolltrapp e etwas ältre Herr sei anscheinend vill jingri und mit’re guder Figur ausgstatti Fraa odder Partnerin abbusselt: „Do sagt Wimmerin, /  - Schaug hi, wie der noch balzt. - / Da kimmt vom Sepp der leise Kommentar: / - Ja no, bei dere, do dat ich’s aah. –“

Simpert Witti
De Simpert Witti, is e gstandnes Mannsbild un voller Witz wie die Kuh voller Färz. Der kummt nateerlich gut on, wann merr ausgang is, um sich zu unnerhalle. Sei Vorträch ware mol gereimt un mol frei verzählt. Des war so e stännicher Iwergang, ohne dass merr’s eigentlich immer gemerkt hot. Un weil es Auditorium, wie ich schun gsaat hun, nemmi es jingste war, kumme Altagsgschichte bsonders gut on, bsonders wann se e paar Täch vorher aah noch in ernstem Ton in der Zeidung thematiseert sin wor. Do is es in der Ingolstädter Zeidung um’s freiwilliche Abgewwe vum Führerschein gang. De Simpert Witti hot die Gschicht vu’me Mann, „der war schun weit über siebzig“, verzählt, der zum Fahrlehre gang is un gsaat hot, dass er de Busführerschein mache will. Der hot nateerlich e bissje verdutzt aus der Wäsch gschaut. Noo hot der etwas betagt Herr ehm verzählt, dass er in der letzt Wuch mit seim Auto e paar annre Autos ongfahr hot, un so e Jungspund vun der Polizei ehm no geroot hot: „In dem Alter wär’s gscheider, wenn’s mi’m Buss fahr’n tat’s.“

Nohdemm wu schun glei am Onfanf die Preiße mit ehrem „Tschiss“ ganz scheen ins Kreizfeier vun de bayrische Dialektschreiwerinne un -schreiwer gerot ware, hot de Simperl Witti die Lesung nateerlich mi’me urbayrische Gruß ausklinge geloss: „Pfuat eich Gott und Tschiss beinand.“

Modereert hot die Veranstaltung – e gudi Stunn hot se gadauert – de Harry Deiner vum Förderverein Bairische Sprache und Dialekte. Un dass er bei der Gelgenheit aah die Werbetrummel forr sei Verein – in Ingolstadt 300 Mitglieder – richtich gschlaa hot, is verständlich un aah gut so.

Berns Toni (Text & Fotos)

Keine Kommentare:

Kommentar veröffentlichen